Ο ΛΟΥΣΤΡΟΣ

"Εις την πλατειαν του Συντάγματος ήτο πασίγνωστος ο Σπανός - Μήτσος ο Σπανός, λούστρος ανδρωθείς εις τήν υπηρεσίαν των συχναζόντων εις τα καφενεία Ζαχαράτου.
Ο Σπανός εγυάλιζεν υποδήματα και έκανε θελήματα. Αλλά μίαν ημέραν οι πελάτες του τον εζήτησαν και δεν τον ευρον.
Ο Σπανός έφυγεν. Εις την πατρίδα του ; Όχι, πολύ μακρύτερα. Εφυγεν εις Αμερικήν, την νέαν πατρίδα των Ελλήνων.
Όταν τον εζήτησα και εγώ, παρουσιάσθη άλλος λούστρος εις την θέσιν του". - "Αυτός πάει για την Αμερική, μου είπε, κι' αφήκε μένα στο ποδάρι του". Και η φράση αυτή έμεινε, για να τη λέμε σε ανάλογες περιπτώσεις.

Ιωάννης Κονδυλάκης 1908.

ΣΗΜΕΡΑ ΓΑΜΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ !

ΜΑΥΡΟΣ-ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΝΥΦΗ ΣΤΗ ΜΕΣΗ

Σήμερο γάμος γίνεται, πάλι στον Αη Γιάννη
μαγάρι να 'ν' η γι αφορμή ο θιός να τσι πληθιάνει.
- Σήμερο γάμος γίνεται, με του Χριστού τη βούλα
και κοπελιά βαφτίζεται, Παραδεισανοπούλα.
- Σήμερο γάμος γίνεται, στη Ρούγα την Απάνω
κι ένα μ-ποτήρι, σίγουρα, θα πιούμε παραπάνω.
- Σήμερο γάμος γίνεται, σε Καπετανοχώρι,
που 'χει ριζίτες εκλεχτούς και στο χορό μαστόρι.

Χρόνους πολλούς δεν είδαμε βάφτιση, μούδε γάμο,
Θε μου, μπορείς και κάμε τσι, σαν ν-του γιαλού την άμμο.
- Να ιδούμενε το σάκιασμα κι άπλωμα στα προυκάδια,
ν' ακούσομενε παστικά κι άλλα πολλά παινάδια.
- Προίκα τση νύφης στου γαμπρού να πάν' οι προυκολόοι,
για να τη ιδούν' οι φίλου ν-του, μα κι ούλο τζη το σόι.
- Πόρτα και πόρτα, το χωργιό ο καλεστής να πιάσει,
να 'χει το νου ν-του, σάικα, κιανένα μη γ-ξεχάσει.
- Να ιδούμε, πώς στολίζουνε οι κοπελιές τη νύφη,
μαμουντιγιέδες στο λαιμό ολόχρουσους, μασίφι.
- Και του γαμπρού τ' αστραφτερό γαμπριάτικο κουστούμι,
να τονε κάμουν' όμορφο, γλυκιό σα ν-το λουκούμι.
- Με μαντινάδες διαλεχτές, λύρες και μαντολίνα,
έτσα να τη μ-ποβγάλουνε τη γ-κοπελιά ντελίνα.

ΕΔΩ ΤΑ ΦΡΕΣΚΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑ !!!!

Κάθε πρωί στην αγορά μικρή μου τριγυριζεις,

και μόνο απ'τα ψαράδικα πηγαίνεις και ψωνίζεις,

Σε βλέπω και μαραίνομαι, γλυκό μελαχροινό μου,

γιατί δεν ρίχνεις μια ματιά, μεσ'στο χασαπικό μου.

Μην αγαπήσεις τον ψαρά, ούτε και το μανάβη,

είναι κι οι δυο τους βάσανο όπου στιγμή δεν παύει.

Εγώ στο λέω καθαρά, μη πας εκεί και πέσεις,

γιατί σαν πέσεις στο γκρεμνό, εμένα θα πονέσεις.

Στίχοι: Κώστας Σκαρβέλης, Παστουρμάς

ΣΤΟ ΚΟΥΤΡΙ

Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της αγάπης. Εκείνοι που κάποτε θα ζήσουν εδώ που τελειώνουμε αν τύχει και μαυρίσει στη μνήμη τους το αίμα και ξεχειλίσει ας μη μας ξεχάσουν, τις αδύναμες ψυχές μέσα στ' ασφοδίλια.Ας γυρίσουν προς το έρεβος τα κεφάλια των θυμάτων: Εμείς που τίποτα δεν είχαμε θα τους διδάξουμε τη γαλήνη. Ας μη μας ξεχάσουν.

ΣΕΦΕΡΗΣ

1967 ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΣΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΑΣ

Το πρώτο Σωματείο που ίδρυσε ποδοσφαιρική ομάδα είναι ο "Όμιλος Φιλομούσων" της Θεσσαλονίκης (ο σημερινός Ηρακλής).
Το 1906 έγιναν οι πρώτοι Πανελλήνιοι ποδοσφαιρικοί αγώνες που σημείωσαν σταθμό στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Σ' αυτούς ο ΕΘΝΙΚΟΣ Γ.Σ. νίκησε τον ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ με 3-0 και κατέκτησε τον πρώτο τίτλο.
Το πόσο χαμηλή ήταν η ποιοτική στάθμη του αθλήματος στη χώρα μας την εποχή εκείνη φαίνεται από το γεγονός ότι ύστερα από λίγες μέρες ο... Πρωταθλητής ΕΘΝΙΚΟΣ υπέστη αληθινή πανωλεθρία με 18-0 από μια ομάδα του Αγγλικού Στόλου που βρισκόταν στο Φάληρο. Ο αγώνας έγινε στο Ποδηλατοδρόμιο και είναι η πρώτη ήττα ελληνικής ομάδας από ξένη.
Η πρώτη εμφάνιση της Εθνικής ποδοσφαιρικής ομάδας της Ελλάδας, που αποτελέστηκε ουσιαστικά από παίκτες του ΕΘΝΙΚΟΥ Γ.Σ. ήταν στην Ολυμπιάδα του 1906 με την αντίστοιχη ομάδα της Δανίας. Στο πρώτο ημίχρονο ήταν 9-0 σε βάρος της ελληνικής ομάδας που δεν παρουσιάστηκε στο γήπεδο για να συνεχίσει τον αγώνα στο Β' ημίχρονο.
Στο τέλος του 1906 ιδρύθηκε ένας νέος Σύλλογος το "ΓΟΥΔΙ", το 1908 ο ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΘΗΝΩΝ, ο σημερινός ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ. Το 1912 ύστερα από διαφωνία μεταξύ των μελών της διοικήσεώς του μετονομάστηκε σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Όμιλο, για να πάρει το σημερινό του όνομα το 1923.
Επίσης ιδρύθηκε ο ΠΑΜΠΕΙΡΑΙΚΟΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ. Παράλληλα εξαιρετική δραστηριότητα ανάπτυξαν η ΠΕΡΑ ΚΛΟΥΜΠ στην Κωνσταντινούπολη , η σημερινή Α.Ε.Κ. και στη Σμύρνη ο ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ Γ.Σ., ο ΑΠΟΛΛΩΝ Γ.Σ., ο ΔΙΑΓΟΡΑΣ, ο Γ.Σ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ και η ΠΕΙΡΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ.

Στην γειτονιά μας ο Κισσαμικός ιδρύθηκε το 1928 και η σπάνια φωτογραφία έχει δημοσιευτεί, όμως σαν επίσημο σωματείο άρχισε ν¨α "παίζει" ποδόσφαιρο το 1967.

Στις φωτογραφίες μας που έχουν ιστορική σημασία (2) διακρίνεται ο διαιτητής του αγώνος που συμπληρώνει το Φ.Α έξω αφού αποδυτήρια δεν υπήρχαν. Διακρίνεται ο γιατρός του αγώνα κ. Φαντρίδης, αλλά και ο υπεύθυνος εκείνα τα χρόνια καθηγητής Γεωργακάκης.

Στην φωτογραφία (1) ο Κωστής ο Κατσικανδαράκης εκτελεί "φάουλ", στο βάθος το Καστέλι.

ΔΕΝ ΕΛΠΙΖΩ ΤΙΠΟΤΑ.............

......Μια Φλόγα είναι ή ψυχή του ανθρώπου· ένα πύρινο πουλί, που πηδάει από κλαρί σε κλαρί, από κεφάλι σε κεφάλι, και φωνάζει: «Δεν μπορώ να σταθώ, δεν μπορώ να καώ, κανένας δεν μπορεί να με σβήσει !»Δέντρο φωτιάς γίνεται όλο μεμιάς το Σύμπαντο. Ανάμεσα από τους καπνούς κι από τις φλόγες, αναπαυμένος στην κορυφή τής πυρκα­γιάς, κρατώ αμόλευτο, δροσερό, γαλήνιο, τον καρπό τής φωτιάς: το Φως. Από την αψηλή τούτη κορυφή κοιτάζω την κόκκινη γραμμή πού ανηφορίζει - τρεμάμενο αιματερό φωσφόρισμα, πού σούρνεται σαν έν­τομο ερωτευμένο μέσα από τους αποβροχάρικους γύρους του μυαλού μου. N.Καζαντζάκης "Ασκητική"
....... Στον προμαχώνα βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957) του μεγαλύτερου κρητικού συγγραφέα. Ο Καζαντζάκης δε θάφτηκε στο νεκροταφείο της εκκλησίας εξαιτίας των μη ορθόδοξων απόψεων του. Ο απλός τάφος του φέρει μια επιγραφή παρμένη από ένα δικό του κείμενο: "Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος".

Πάμπολλοι οι εκδρομείς που επισκέπτονται τον τάφο του ......Κισσαμίτες στα τέλη του 1970 φωτογραφίζονται πίσω από τον τάφο και διακρίνω του Κουρτάκη Μανώλη, Ροδουσάκη Γιώργο, Κοκολάκη Γιάννη, Γιακουμάκης Σπύρος, Παπαδάκη Χριστίνα, Τουλουπάκη Μαρίκα, λακιωτάκη Αλεξία, και άλλοι πολλοί Καστελλιανοί.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΟΥΣΑΚΗΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ

……..Οι τελικές πινελιές μπαίνουν μετά από αρκετές ημέρες αφού ολοκληρωθεί η εικόνα καθώς ο αγιογράφος θα δει το έργο του με φρέσκια και ξεκούραστη ματιά............. Πάντως το υπέροχο σε όλη την προσπάθεια είναι να μπορείς να καταγράψεις όλα τα στάδια από τα οποία περνά μια εικόνα πριν εκτεθεί στα μάτια των πιστών. Φυσικά πρέπει να ομολογήσουμε τον θαυμασμό μας για όλους εκείνους που έφυγαν αλλά και σε αυτούς που συνεχίζουν να εκφράζουν με το ταλέντο τους μια μοναδική τέχνη, την αγιογραφία. Μια παραδοσιακή τέχνη που απαιτεί δεκαετίες σκληρής δουλειάς για την εκμάθηση της.

Ο Ιωάννης Ανουσάκης υπήρξε ένας σημαντικός αγιογράφος της περιοχής μας. Στην φώτο του Ανυφαντή ο αγιογράφος μαζί με τον υιό του Δημήτρη στα τέλη του 60΄

ΤΟ ΚΟΛΑΤΣΙΟ

.....Για να φτάσουν στο χωράφι που επρόκειτο να σπείρουν, έπρεπε να περπατήσουν μέχρι και δύο ώρες, όταν όπως κατέβαιναν κάτω στον κάμπο, γιατί «τα βούγια» περπατούσαν αργά και σταθερά, με το ίδιο βήμα από το πρωί μέχρι το βράδυ», όπως έλεγαν όσοι τα ζούσαν από κοντά.

Γι’ αυτό η κάθε νοικοκυρά αποβραδίς, εκτός από το σπόρο που από νωρίτερα τον είχε βάλει στο δισάκι, ετοίμασε γρήγορα ότι θα χρειάζονταν για το χωράφι που τα κυριότερα ήταν αυτά για το κολατσιό και για το μεσημεριανό φαγητό.
Για το κολατσιό ετοίμαζε κι έβαζε στο σακούλι κάτι πρόχειρο και λίγο, που ήταν συνήθως κανένα αγγουράκι κάμποσες ντομάτες κομμένες από τον κήπο, όλο άρωμα, ψίχα και νοστιμιά, φυσικά ελιές και κανένα κομμάτι ζιλοκούπι. Δεν ξεχνούσε βέβαια και να βάλει και κανένα500άρι μπουκάλι μαρουβά……..

Φυσικά όλοι ήταν ευπρόσδεκτοι στο κολατσιό..

Στην φωτογραφία μας γύρω στο 50 στο Κούνενι διακρίνονται από αριστερά:

Καρτσωνάκης Αρίσταρχος, Κυριακάκης Νικόλαος, Κοχυλάκης Ζαχαρίας, Σταυρουλάκης Γρηγόρης (με τον σκύλο), Καρτσωνάκης Γιώργος, Πλοκαμάκης Χαρίδημος, Μπαουλάκης Νικόλαος, Γιακουμινάκης Εμμανουήλ, Χαρτουλάκης Γιώργος, Καρτσωνάκης Ευθύμης, Κοχυλάκης Ξενοφών, Μοτάκης Ευθύμης (μπροστά)

Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ

....Ο τύπος της επαρχίας αποτελούσε πάντοτε μια συνιστώσα του πολιτισμού της επαρχίας. Ιδιαίτερα παλαιότερα, όταν η πρόσβαση του κοινού της επαρχίας στις ειδήσεις και στα γραπτά κείμενα γενικότερα δεν είχε τις σημερινές ευκολίες που το καθιστούν ενήμερο με τον ίδιο τρόπο, σε έκταση και σε ποιότητα, με το κοινό της πρωτεύουσας. Σήμερα οι ειδήσεις της πρωτεύουσας αλλά και του κόσμου όλου φθάνουν εύκολα με το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τις Αθηναϊκές εφημερίδες το διαδίκτυο και τα περιοδικά. Εξ άλλου στις δύσκολες εκείνες εποχές, όχι μόνο ραδιόφωνο δεν υπήρχε αλλά και αυτό το τηλέφωνο δε ήταν καθόλου κοινό και καθόλου εύκολα προσβάσιμο. Τα μέσα που αναφέραμε, υπάρχουν σήμερα σε πλησμονή και καθιστούν εύκολη την ενημέρωση του πολίτη που ζει στην επαρχία. Παράλληλα τοπικές εφημερίδες που επιχειρούσαν να καλύψουν τις ελλείψεις ενημέρωσης του πολίτη στις πριν από τους πολέμους εποχές αντιμετώπιζαν αυτονόητα εμπόδια, η υπέρβαση των οποίων καταντούσε άθλος για το δημοσιογράφο της εποχής εκείνης.

.

Έτσι Κυριακή πρωί μετά την εκκλησία μια ματιά στα νεα της πρωτεύουσας, περιμένοντας φυσικά και τον καφέ.

Από αριστερά διακρίνονται έξω από το καφεζαχαροπλαστείο Πατεράκη, οι Ξηρουχάκης, Κουφάκης, Μαρής, Καμηλάκης διαβάζοντας διπλοπόδι.

NICK THE GREEK

Ο Νικόλας Δάνδολος κατάγονταν απ’ την Σμύρνη και γεννήθηκε στο Ρέθυμνο της Κρήτης, στις 27 Απριλίου 1883.Πρόκειται για τον πιο διάσημο και τιμιότερο επαγγελματία παίκτη τυχερών παιχνιδιών στον κόσμο, όλων των εποχών, που έμεινε γνωστός σαν «Νικ δε Γκρικ» (Nick the Greek). Ένας άνθρωπος που έγινε μύθος στη φαντασία των ρομαντικών ανθρώπων αλλά κι έμεινε στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος τζογαδόρος της Αμερικής. Κανείς σε όλο τον κόσμο, στην ανθρώπινη ιστορία, δεν κατάφερε να κερδίσει ή να χάσει περισσότερα χρήματα θέτοντας σε δοκιμασία όλες τις γνωστές θεωρίες περί εργασίας κι εύκολου πλουτισμού. Υπήρξε για μισό σχεδόν αιώνα ο πιο διάσημος Έλληνας της Αμερικής.

.

Στην φωτογραφία μας ο Στρατής Βερυκάκης ετοιμάζεται να παίξει υπό τα βλέμματα των Πλευράκη Χαρίλαου και Κουτσογιάννη Αντώνη....... στο Καστέλλι.

ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΣΕΜΑ

....... σκόπιμα έμεναν μόνοι τους οι νιόπαντροι όταν αποσύρονταν στην κρεβατοκάμαρά τους;

Ε! λοιπόν, πολλές φορές όχι.
Υπήρχε μια συνήθεια στα Σελλιά, να παρακατσεύουν δηλαδή να παρακολουθούν κρυφά τους νιόπαντρους στις ιδιαίτερές τους στιγμές. Έστηναν αυτί έξω από την πόρτα ή το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας. Αν έπιανε το αυτί τους κάποια κουβέντα του γαμπρού ή της νύφης, την κυκλοφορούσαν την επόμενη στο χωριό και γελούσαν πονηρά πίσω από την πλάτη τους.
Είχαν μείνει για πολλά χρόνια, και μερικοί παλιοί τις θυμούνται ακόμη και μας τις διηγήθηκαν, κάποιες τέτοιες φράσεις που άκουσαν οι «παρακατσευτάδες».

ΑΝΤΑΡΤΗΣ

Αντάρτης ήμουν στο βουνό
στης Κατοχής τους χρόνους
πολέμησα το Γερμανό
πληρώθηκα με πόνους

.
Εγώ που είχα παντού τσακίσει
οχτρούς λεφούσια στην Κατοχή
τη Ρωμιοσύνη μου' χουν στερήσει
γιατί Θεέ μου γιατί γιατί

.

Το παιδεμένο μου κορμί
το πλήγωσαν τα βόλια
μα με πληγώσαν πιο πολύ
της ξενιτειάς τα χρόνια

Γαργανουράκης Χαράλαμπος
Μουσική/Στίχοι: Καλδάρας Απόστολος/Βίρβος Κώστας

Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

Πριν λίγες μέρες βρέθηκα με μια παρέα από καλούς φίλους και παλιούς συμμαθητές, το κρασάκι, το ξανασμίξιμο, η επιθυμία για να θυμηθούμε τα παλιά, έκανε την παρέα ευχάριστη, σε λίγο όπως συμβαίνει σε αυτά τα ανταμώματα η κουβέντα ξαναγύρισε γρήγορα στα σχολικά χρόνια. Η κουβέντα πήρε ένα γρήγορο ρυθμό και το ένα θέμα έφερνε το άλλο. Καθ ένας μας ξαναθυμήθηκε καθηγητές, συμμαθητές, εκδρομές, κουζουλάδες, αποβολές, και φυσικά τις απογευματινές βόλτες του θηλέων.
Ο Γιώργος μια στιγμή μας διέκοψε και μας είπε σοβαρά.
- Ποιος θυμάται το κατηχητικό ; Ο Γιάννης κούνησε την κεφαλή του και σιγοψιθύρισε κάτι σαν παράπονο. Μετά είπε με σιγανή φωνή . Την εξομολόγηση την θυμάστε; Ναι η εξομολόγηση, σχεδόν κανείς δεν την θυμόταν άραγε γιατί;
- Τι να χαμε κάνει άραγε που θα έπρεπε να περνάμε και αυτό το μαρτύριο ; Είπε ο Κωστής.
Ίσως μια κοπάνα, άντε καμία κουταμάρα εφηβική! Το πολύ πολύ να κλέβαμε κανένα μανταρίνι από κανένα ξέφραγο περβόλι . Τι την θέλαμε λοιπόν την εξομολόγηση; Που να βρίσκαμε αμαρτίες; Ο ιδρώτας το άγχος και η νευρικότητα που είχαμε όταν μπαίναμε στο μικρό καμαράκι, μας έκαναν πάντα ένοχους μπρος στα μάτια παπάδων και καθηγητών. Όλοι είχαμε μάθει παπαγαλία μερικά τυπικά λόγια και περιμέναμε το «άφεση αμαρτιών» . Όμως δεν έλειπαν οι κοιλόπονοι, οι πονοκέφαλοι, και οι απότομες αρρώστιες την ώρα που θα πηγαίναμε όλοι μαζί για την καθιερωμένη εξομολόγηση.
Θυμάμαι που ο Γιάννης…. μια τέτοια μέρα βγήκε ανακουφισμένος από το καμαράκι και χαμογελαστός μας είπε : συγχωρήθηκα για τις αμαρτίες μου, ευτυχώς που δεν με ρώτησε αν έκλεψα κανένα αυγό; Λέγοντας αυτά μου ήλθε στο μυαλό «η εξομολόγηση» ένα κεφάλαιο από τον Τουρνεφόρ για την κατάσταση της εκκλησίας το 1700
« Αν ένας εξομολογούμενος είχε κατηγορηθεί ότι έκλεψε, τον ρωτούσε ο πνευματικός πατήρ ¨Έκλεψες ντόπιο ή Φράγκο¨. Αν η απάντηση ήταν ¨Φράγκο¨ ο παπάς συνέχιζε ¨Δεν υπάρχει αμάρτημα, αρκεί να μοιραστούμε την λεία¨..........

Η ΠΙΟ ΣΠΑΝΙΑ ΦΩΤΟΓΚΡΑΒΟΥΡΑ ΤΗΣ ΚΙΣΑΜΟΥ

Η αρχαία Κίσαμος, παράλια πόλη στη βόρεια ακτή της δυτικής Κρήτης, έχει εντοπιστεί εδώ και αρκετούς αιώνες στην πεδιάδα που πλαισιώνει τον ομώνυμο σήμερα κόλπο. Αυτή η αρχαία πόλη ήταν το λιμάνι της αρχαίας Πολυρηνίας, η παλαιότερη Δωρική πόλη της Κρήτης, 7 χλμ. νότια της Κίσσαμου, και ήταν το ναυτικό και εμπορικό κέντρο τις Δυτικής Κρήτης. Ο Πλίνιος (4,12,59) την τοποθετεί κοντά στην Πέργαμο και στην Κυδωνία, ενώ ο Ιεροκλής (Συνέκδ. Σελ. 14) μεταξύ Κυδωνίας και Καντάνου. Η «Κίσαμος πόλις», όπως την αναφέρει ο Πτολεμαίος (3,17,8), βρίσκεται στο σημερινό κόλπο της Κισάμου στα σωζόμενα ερείπια, κοντά στο Καστέλι.

Λόγω του πλούτου της και της τοποθεσίας της η πόλη Κίσσαμος ήταν πάντα καλά οχυρωμένη. Τα τείχη της πόλης κτίσθηκαν από τους Βενετούς και κάποια τμήματα τους υπάρχουν ακόμα. Το χαρακτηριστικό της πόλης ήταν ένα βενετικό οχυρό, το Καστέλο, από όπου πήρε το όνομα του το Καστέλι. Καθώς η Κρήτη έχει πολλά μέρη με αυτό το όνομα, η πόλη ονομάστηκε Καστέλι Κίσσαμου για να ξεχωρίζει.

Λίγο αργότερα έκτισαν και Τούρκοι τα δικά τους τείχη λίγο μεγαλύτερα κλείνοντας τα βενετσιάνικα μέσα σε αυτά.

.

Μια σπάνια γκραβούρα του 19ου αιώνα (φώτο) είναι ίσως η μοναδική που δείχνει ανέπαφα και τα δυο τείχη. Κρίμα που σήμερα έχουν μείνει μόνο κάτι λίγα μέτρα για να μας θυμίζουν το ένδοξο παρελθόν.

ΟΙ ΦΛΟΡΕΤΕΣ

......τότε είχαμε τις φλορέτες...... Οι φλορέτες ήτανε κάτι γερμανικά μοτοποδήλατα (μηχανάκια τα λέγαμε τότε) με 3 και5 ταχύτητες. Εκτός από φλορέτες τα μόνα που κυκλοφορούσαν τότε ήτανε τα ζακς και τα ζούνταπ. Όλα γερμανικά, μιλάμε πολύ πριν έρθουν τα γιαπωνέζικα, κάτι σίμπσον ανατολικογερμανικά. Φτηνά αλλά πολύ ζημιάρικα. Ήτανε ξεφτίλα να καβάλας τέτοιο, δήλωνες ταλαίπωρος. Αν ξεχνάω κάποιο ας μου το θυμίσει κάποιος. Οι φλορέτες λοιπόν θεωρούνταν κυριλέ(βοηθούσαν και οι συνειρμοί που προκαλούσε το όνομα φλορέτα φλώρος κτλ).γιατί είχανε βεντιλατέρ(αεροστρόβιλο) για ψύξη και καλυμμένο κινητήρα για να μην λερώνεται ο αναβάτης, άλλος νταλκάς ετούτος το λέρωμα τότε. Δεν προλάβαινες να φορέσεις καθαρό παντελόνι και γινόσουν μες την μουτζούρα. Ήτανε μόδα και οι καμπάνες διπλό το κακό.(είχα ράψει παραγγελία ένα παντελόνι καρό καμπάνα και καμάρωνα σαν γύφτικο σκεπάρνι)
Η δε μηχανική αντοχή τους παροιμιώδης ακόμα κυκλοφοράνε στα χωριά. Το δυάρι το σακς (στο χέρι οι ταχύτητες ) ήτανε το γαϊδουράκι, έπιανε δεν έπιανε τα 40 κμ την ώρα, ήταν για τους γέρους πιο πολύ το 5αρι το ζακς ήταν η ρολς ρους των τότε μηχανόβιων. Τα ζούνταπ (φαλκονέτες τα λέγαμε)Ήτανε για τους χουλιγκάνους (και όχι μόνο ) τους βάζαμε την 125 την μηχανή πάνω και πηγαίνανε σαν πύραυλοι. Όλα αυτά λοιπόν ήτανε δίχρονα και έβγαζαν πολύ καπνό από την εξάτμιση, τα πρατήρια τότε είχαν ειδική τρόμπα με την βενζίνη χειροκίνητη για τα δίτροχα, έβαζαν το λάδι μέσα στην βενζίνη και μύριζε κιόλας η κάπνα, ακόμα έχω την μυρωδιά στην μύτη μου. Αχ πόσο μου θυμίζει τα νιάτα μου.

ΤΟ ΠΛΕΞΑΝΙΑΣΜΑ

..... γίνεται στιφάδο δίχως κρεμμύδι; Συλλογιάσου να ψήσεις λαγό και να μην βάλεις σκορδοκρόμμυδα, ίντα φαγητό θα ξετελέψει; Οι ντολμάδεςείναι νόστιμοι με μπόλικα κρομμύδια, ασε και πες μου ίντα θα βάλεις στα κρεμμυδοκαλίτσουνα ! Φυσικά και ο μπάρμπας σου ο Μιχαλάκης με ούλα τα φαγητά τρώει και ένα κρόμμυδο.... Εντάξει γιαγιά να φυτέψουμε το κοκκάρι.....

Μια φώτο του Ανυφαντή και δυο του Μανουσάκη !

ΚΡΗΤΙΚΟΠΟΥΛΕΣ

....Οι γυναίκες της Κρήτης φορούν το σακοφούστανο (φούστα και σάκος) και το κατινάκι (φόρεμα με μπούστο προσραμμένο σε πλατιά φούστα), το τσεμπέρι στο κεφάλι και την μπροστοποδιά (εμπροσθέλλα). Στις γιορτές οι κοπέλες φορούν την κούδα, τη σάρτζα και το χρυσόπλεκτο. Από τοιχογραφίες φαίνεται ότι οι εύπορες Κρητικοπούλες του 9ου και 10ου αιώνα φορούσαν δύο ιμάτια και μαντύ. Στο κεφάλι έφεραν το τυμπάνι (τυρμπάν), στα αυτιά τα κρικέλια και στα πόδια φελάρια. Οι γυναίκες του λαού φαίνεται ότι φορούσαν τα δύο ιμάτια από ύφασμα κατώτερης ποιότητας και στη μέση μία απλή ποδιά, το προσέργιο. Από νωπογραφία εκκλησίας του χωριού Κεφάλι Κισάμου, που χρονολογείται από το 1394, φαίνεται ότι οι αρχόντισσες του νησιού φορούσαν ενδύματα με ντεκολτέ, επηρεασμένα από την ενετική μόδα της εποχής. Από το τέλος του 15ου αιώνα οι εύπορες χωρικές ακολουθούν και αυτές την αστική μόδα.
Η καθιέρωση της βράκας στην Κρήτη φέρνει μία αλλαγή στη γυναικεία φορεσιά επί το ανδρικότερο. Οι νεαρές Κρητικοπούλες δανείστηκαν από τους άνδρες το μεϊτάνι (χειριδωτό μπολερό), το φόρεσαν αρχικά πάνω από το προσραμμένο ταφτά φόρεμά τους και το ονόμασαν ζιπόνι. Με το πέρασμα των χρόνων το προσραμμένο χωρίζει και μόνον η φούστα συνοδεύει ένα κεντητό γύρω από το λαιμό και τα μανίκια πουκάμισο που χρησιμεύει σαν μπλούζα. Το ζιπόνι φτιάχνεται από λεπτή τσόχα εκλεκτής ποιότητας, κεντιέται με χρυσές κλωστές και ονομάζεται πλέον χρυσοζίπονο.....

Η ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ

.......Το χωριό δεν είναι μια μόδα από το πουθενά, είναι το φυσικό αγχολυτικό του κουρασμένου ξενιτεμένου, που θέλει να ξαναθυμηθεί ή ίσως να ανακαλύψει για πρώτη φορά πώς μυρίζει το ξύλο που καίγεται, τι γεύση έχει το φρέσκο χωριάτικο αβγό και πως φουσκώνει ο ελληνικός καφές στη χόβολη..........Το τζάκι του ξενώνα της γιαγιάς μας περιμένει αναμμένο για να λαγοκοιμηθούμε στον καναπέ, το θολωμένο από την πρωινή πάχνη παράθυρο για να το σκουπίσουμε ώστε να μας αποκαλυφθεί η θέα στο βουνό, το λευκό χωριάτικο βούτυρο για να το αλείψουμε στο ζεστό ζυμωτό ψωμί, η αγκαλιά των αγαπημένων μας προσώπων για να ζεσταθούμε . Μμμ... τέτοιο κόκορα με χυλοπίτες αν δεν το φάμε απο της γιαγιά μου τα χέρια από ποιόν θα τον φάμε;.......

Και φυσικά το πυρομάχι πάντα αναμμένο και όλα τα απαραίτητα κοντά ώστε να γλείφουμε και τα δακτύλια μας.....

ΓΡΑΜΒΟΥΣΙΑΝΗ ΚΑΚΑΒΙΑ

.......ο Πατερογιώργης γνωστός ψαροπώλης του παλιού Kαστελιού έφτανε πάντα νωρίς στην λίμνη (γνωστό ψαρολίμανο του Καστελιού) και περίμενε καρτερικά τα ψαροκάικα για να αγοράσει την πραμάτεια τους. Αναμάζωνε τα ψάρια από κάθε ψαρά αλλά παράλληλα απου τον καθένα έπαιρνε κάμποσα ψάρια και αφού τα καθάριζε τα βανε κτιστά σε ένα μεγάλο ντενεκέ. Στον πάτο έβαζε τα μεγάλα- κανένα γάιδαρο -σκορπίδι -ή σκουληκοφαγωμένο πρωτόψαρο και πάνω ντωνε τα μικρότερα. Ύστερα τωνε έβαζε μπόλικο λάδι και νερό ώσπου να τα κουκουλώσει, άναβε την φωτιά στο πυρομάχι και τα΄φηνε να βράσουμε όχι πολύ ώρα Σε λίγο έτοιμη η κακαβιά.....Μετά σε μια λεκάνη ούλοι μαζί με καλό κισσαμίτικο κρασί και γραμπουσιανούς σκοπούς και μαντινάδες και ......μεθούσαν. Ετσά λογιώς εβγήκανε οι περίφημες μαντινάδες για τον Τσέγκα.

.

1970 στην Γραμβούσα ο Πολυχρονάκης ο Βασίλης τραγουδά δίπλα του ο Κατσικανδαρονικολής και δεξιά του ο Λυρατζιγιώργης τον σιγοντάρουνε στο βάθος ο Παπαδάκης Μανώλης μετά απο μια καλή μεθιά με τις λεκανίδες ανάποδα και άδειες.

ΒΛΑΧΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ Νο2

περισσότερα στην διπλανή στήλη αλλά και στο http://www.geov.gr/

ΓΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ ΟΙ ΑΝΤΡΕΣ ΚΑΘΟΝΤΑΙ;

.

......η ανθρώπινη κοινωνία, καθώς πέρασε από την ειρήνη στον πόλεμο, πέρασε και από την ισότητα στην ανισότητα· η Γυναικοκρατία -όχι η Μητριαρχία, αυτή δε φαίνεται να υπήρξε ποτέ- αντικαταστάθηκε όχι από την Ανδροκρατία, που κι αυτή δεν υπήρξε ποτέ αλλά από την Πατριαρχία. Η διαχείριση των κοινών, που την εποχή της Γυναικοκρατίας αναγνώριζε κάποια προνομιακή θέση για τις γυναίκες, αλλά μοιραζόταν το ίδιο σ’ όλα τα μέλη της κοινότητας, γίνεται εξουσία και περνάει τώρα στα χέρια του πιο σπουδαίου πολεμιστή, του Πατριάρχη και των ανθρώπων του.
Από τώρα και στο εξής η ανισότητα θα βασιλεύει στις ανθρώπινες κοινωνίες. Θα αρχίσει η καταπίεση της γυναίκας, αλλά επίσης και η καταπίεση κάθε προσώπου, άνδρα ή γυναίκας που δεν ανήκει στην ομάδα των αρχόντων. Ο άνθρωπος έχει γίνει λύκος για το συνάνθρωπό του, ακόμα και μέσα στην κοινότητά του. Η πατριαρχική (όχι ανδροκρατική) κοινωνική πρωτοκαθεδρία περνάει σε κάθε ιδεολογία και κυρίως στη θρησκεία............ !

....

Απο τα 100 φωτογραφικά ζευγάρια που έχω στα χέρια μου στα 98 οι άνδρες κάθονται!!

ΕΨΟΦΗΣΕΝ Ο ΓΑΙΔΑΡΟΣ

ο Σπανουδάκης με τον γάιδαρο του.

- Έψόφησέ μου ο γάιδαρος οψές την άλλη μέρα και πήγα και τον εκουκούλωσα εκιέ πέρα στα ξεχύματα. Μα δεν είπα σε κανένα πράμα, για θα με κουζουλάνουνε τσι ρίμες. Εδα θέλω να βρω να πάρω κιανένα γάιδαρο, δε μπορεύομαι χωρίς χτήμα.

Θέλω να κουβαλήσω κάμποσα χειρόβολα καρπό στ΄αλώνι και δε γκατέω πως θα τα καταφέρω;

Απατόσου έκανες μια φορά τον τσαμπάτζη και τα γνωρίζεις τα χτήματα, θέλω λοιπόν οντε θα ν΄έρθουνε να το πρωτοδείς για να μην με γελάσουνε!

- Καλά Μιχαλάκη, παρά οντεν ερθούνε, μπέψε μου ένα κοπέλι να με φωνιάξει και ντελόγος* θα νέρθω. Θα τα δω τα ζα και θα σου πω ποιο θα πάρεις μη σ΄αμπώξουμε κιανένα ντεχλουκέ*....

ντελόγος=αμέσως

ντεχλουκέ= άχρηστος, τεμπέλης

ΑΝΝΟΥΣΑΚΕΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ

Το Αννουσάκειο Θεραπευτήριο Κισάμου ιδρύθηκε το 1970 με πρωτοβουλία του πρώην Μητροπολίτη Κισάμου & Σελίνου κ.κ. Ειρηναίου, που υλοποιεί το όραμα της δημιουργίας αρχικά, μιας στέγης γηρατειών, για γυναίκες της επαρχίας μας.
Στην ακαταπόνητη δραστηριότητα του Σεβασμιότατου και των συνεργατών του, οφείλεται η έγκαιρη και επιτυχημένη αξιοποίηση της μεγάλης δωρεάς του αείμνηστου Γεωργίου Εμμανουήλ Αννουσάκη. (φώτο)
Όπως ο ίδιος ο Σεβασμιότατος λέει: «η πεποίθηση ότι η αληθινή πίστη δεν είναι μόνο ανάπαυση και γαλήνη, αλλά και προσπάθεια και αγώνας, τον οδήγησε να αλλάξει το τάσιμο ενός πιστού ανθρώπου της Επαρχίας Κισάμου και να το μεταφέρει από τις χρυσές εικόνες, στη δημιουργία μιας Στέγης Γηρατειών».
Ένα σημαντικό ποσό πρόσφερε ο ίδιος ο Σεβασμιότατος, όχι μόνο στην οικοδομή, αλλά και στον εσωτερικό εξοπλισμό αυτής της στέγης. Δίκαια ονομάστηκε Αννουσάκειο Ίδρυμα, γιατί ο Γεώργιος Αννουσάκης έδωσε τα πρώτα χρήματα και δέχτηκε να μετατρέψει το ιερό του τάξιμο, σε έργο αγάπης και στοργής του συνανθρώπου μας.
Τον Ιούλιο του 1995 εγκαινιάστηκε ως Σύγχρονο Κέντρο Παροχής Φροντίδας,υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας-Πρόνοιας, και στη νέα του μορφή προστέθηκαν δύο τμήματα ανδρών, ενώ παράλληλα αναπτύχθηκαν σταδιακά, δομές Κλειστής και Ανοιχτής Περίθαλψης.

Στην φωτογραφία μας από την τοποθέτηση του θεμέλιου λίθου στην νέα πτέρυγα για τους άνδρες, από τους Σεβασμιότατο μητροπολίτη κ. Ειρηναίο, τον δήμαρχο κ. Κατζουράκη, τον εκπρόσωπο της αντιπολίτευσης κ. Σχετάκη και τον νομάρχη Χανίων κ. Νάτσικα, πίσω από αυτούς, ο σημερινός υπεύθυνος του ιδρύματος π. Αρετάκης. 1988

Ο ΤΑΡΣΑΝΑΣ

Μετά την άμπωτη ξανά θα έρθει η παλίρροια πάλι

και θα γιομίσει ο ταρσανάς νερό και πελεκούδια

θα βγεις στη θάλασσα ανοιχτά με νέο μαϊστράλι

και στο κατάρτι σου αψηλά θα κάθονται αγγελούδια.

Ο Ταρσανάς ή Αρσανάς είναι όρος της ναυτικής γλώσσας μάλλον βυζαντινοτουρκικής προέλευσης. Με τον όρο αυτό λέμε κυρίως μικρές ναυπηγικές μονάδες και νεώρια στα οποία ανελκύονται μικρά σκάφη συνήθως αλιευτικά και λέμβοι για καθαρισμούς, υφαλοχρωματισμούς αλλά και φύλαξη. Με το όνομα αυτό ως τοπωνύμιο φέρονται πολλές περιοχές (όρμοι), στις οποίες υπάρχουν ή υπήρξαν παλαιότερα παρόμοιες εγκαταστάσεις.
Μια τέτοια περιοχή άγνωστη στο πολύ κόσμο, είναι δύσκολη η πρόσβαση αν δεν έχεις σκάφος ή καλά «πόδια», βρίσκεται και ο δικός μας Ταρσανάς. «Καρφιτσωμένος» στο μέσον περίπου του ακρωτηρίου Γραμβούσας και μέσα στον κόλπο της Κισάμου είναι ένας φυσικό σπήλιος, που άγνωστο πότε χρησιμοποιήθηκε για «καρνάγιο» ή «ταρσανάς» και από ποιους .
Στην φωτογραφία μας ο Ανυφαντής "έστησε" μια από τις καλύτερες φωτογραφίες του, όταν μια εκδρομή από το Καστέλι πήγε να επισκεφτεί τον 'Ταρσανά" γύρω στα 1970.

ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑ

Το Μοναστήρι της Χρυσοσκαλίτισσας βρίσκεται σε απόσταση 72 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά των Χανίων, χτισμένο πάνω σε ένα βράχο. Η εκκλησιά της Μονής είναι πολύ γραφική και είναι αφιερωμένη στην Παναγία και στην Αγία Τριάδα. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της μονής. Κάποιοι λένε ότι μια μέρα ένα παιδί που έπαιζε στον περίβολο έπεσε από τον τοίχο κάτω. Η μητέρα του μόλις το άκουσε παρακάλεσε την Παναγία να κάνει το παιδί καλά και εκείνη θα έφτιαχνε ένα χρυσό σκαλί στη Μονή. Άλλοι λένε ότι πως υπήρχε ένα χρυσό σκαλί όταν το μοναστήρι ήταν πολύ πλούσιο και άλλοι λένε ότι κάτω από ένα σκαλί κανονικό πέτρινο οι μοναχοί είχαν κρύψει κειμήλια για να τα προφυλάξουν από τους Τούρκους. Άλλοι λένε ότι το χρυσό σκαλί υπάρχει αλλά όποιος είναι αμαρτωλός δεν το βλέπει. Λέγεται επίσης ότι η ασημωμένη εικόνα της Κοίμησις της Θεοτόκου στο προσκυνητάρι, φτιάχτηκε πριν από 1.000 χρόνια.

Στην φωτογραφία μας δυο Καπάκια και δυο Ροδουσάκια έξω από το μοναστήρι το καλοκαίρι του 56΄

Ο ΠΑΤΟΥΧΑΣ

..............Ὁ Μανώλης ὅμως ὀλίγον ἐπρόσεξεν εἰς τὴν φιλόφρονα ἀλλ' ἡλικιωμένην χανούμισαν. Τὰ βλέμματά του, εἰς τὰ ὁποῖα ἔδιδε θάρρος ἡ ἀπόστασις, ἐστρέφοντο, κατὰ προτίμησιν, πρὸς τὸ ἄλλο μέρος τοῦ μυλαυλάκου, ὅπου διέκρινε νεαρὰ καὶ εὐειδῆ πρόσωπα καὶ ὅπου αἱ ἀνασυρμέναι ἐσθῆτες ἤσαν ἀποκαλυπτικώτεραι διὰ τὴν περιέργειάν του. Ἐτόλμησε μάλιστα, ἐνῷ ἀπεμακρύνοντο, νὰ στραφῇ καὶ νὰ παρατηρήσῃ ἐκ νέου. Δι' αὐτὸν ἄλλως αἱ γυναῖκες ἐκεῖναι δὲν ἦσαν ὅπως αἱ ἄλλαι, διότι ἦσαν τούρκισσες.
Αλλά καὶ τὰ λαθραῖα βλέμματα τὰ ὁποῖα ἔρριπτε πρὸς τὰς ὁμοθρήσκους του γυναῖκας δὲν ἦσαν ὀλιγώτερον φλογερά καὶ ἀχόρταγα. Καὶ μιὰ χήρα ὥριμος, ἥτις ἐδέχθη κατάστηθα ἕνα τοιοῦτον πιστολισμόν, ἀνετινάχθη:
−Πῶς ξανοίγει! φωτιές βγάνουνε τὰ μάτια του!...........

Ο Πατούχας του Ιωάννη Κονδυλάκη δημοσιεύτηκε το 1892 και αποτελεί ίσως το σημαντικότερο έργο του συγγραφέα. Στον Πατούχα ο Κονδυλάκης παρουσιάζει με ζωντάνια τα ήθη και τα έθιμα της Κρήτης, και ηθογραφεί με χιουμοριστική διάθεση τυπικούς χαρακτήρες της κοινωνικής πραγματικότητας του νησιού του. Η ιστορία εξελίσσεται στην ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα, το χωριό Βιάννο της Κρήτης και βασικός ήρωας του έργου είναι ο Μανόλης, ο γιος του Σαϊτονικολή. Ο Μανόλης είναι ένας αυθόρμητος έφηβος, ο οποίος ζούσε στα βουνά κοντά στους βοσκούς μακριά απ το χωριό του, από την παιδική του ηλικία. Είχε εγκαταλείψει το σχολείο, νιώθοντας αποστροφή στις παιδαγωγικές μεθόδους του δασκάλου του και ένιωθε ανθρωποφοβία όταν συναναστρεφόταν τους κατοίκους του χωριού του. Μόνο με τους βοσκούς ένιωθε οικειότητα. Στα δεκαοκτώ του χρόνια η είσοδός του στη μικρή κοινωνία της Βιάννου του δημιούργησε προβλήματα και δυσκολευόταν να προσαρμοστεί. Οι συντοπίτες του εξαιτίας της μεγάλης σωματικής του διάπλασης του έβγαλαν με κοροϊδευτική διάθεση το παρατσούκλι Πατούχας.

Πατούχας στην παράσταση που ανέβασαν μια παρέα Καστελλιανών το 1974 ήταν ο συγχωρεμένος Παπαδάκης Κωστής ή καφές. Η μουσική της παράστασης παιγμένη από τους Κουνέλη και Πολυχρονάκη.

ΚΑΨΟΣΙΔΕΡΗΣ

Λοιπόν Γιωργιό ! Έχουμε και λέμε, μια μπικοσκαλίδα καταφαωμένη, μια σκαλίδα αποφάουδο, δυο σκαπέθια, ένα σκεπάρνι, δυό μανάρια, ένα γυνί με κομμένο το μεγάλο κάγκελο κι ένα σάρακα. Ούλα καταφαωμένα και σε κακά χάλια.
- Μα δε σουπα την άλλη φορά, να μην γίνονται σε τέθοια χάλια, γιατί κακαναμαζώνονται ύστερα και τον σάρακα είντα μου τον έφερες;
- Δε κόβει και θέλω να μου τον ακονίσεις !
- Θα τονε πάεις του Νταγκουνοστελιανού. Εφτός τ΄ακονίζει ούλα τα ψιλοπράγματα. Σαράκους, ψαλίδια για την κουρά, κατσούνια μικρά και κλαδοκάτσουνα, μαχαίρια και μπασάλια. Τούτανε τ΄άλλα θα τα φτιάξουμε, παρά πρέπει ζάβαλε να κάτσεις να μου βοηθήξεις. Θέλω να μου φυσάς και να μου βαροκοπάς, γιατί δεν έχω κανένα τσιράκι....

Ο Γιάννης Φελεσάκης υπήρξε για πολλά χρόνια ο παραδοσιακός σιδεράς του Καστελλιού. Ήταν γνωστός με το παρατσούκλι "καψοσιδέρης" και είχε το μαγαζάκι του στο στενό του χασάπικου του Χαρίλαου Πλευράκη.

Τ΄ ΑΛΙΤΡΙΒΙΔΕΙΟ

- Πολλά τα έτη, μωρέ κοπέλια. Είντα κάνετε; Εγώ θωρώ κι ετοιμάζετε τη φάμπρικα.¨Έχετε σκοπό να λαδώσετε σύντομα;
- Ναι, μπάρμπα Στελιανάκη!
- Ε, καλά διάφορα και καλή δύναμη να μπέμπει ο Θεός.
- Καλά να΄σαι, κάτσε να ξεκουραστείς.
-Να κάτσω θέλει λιγάκι, γιατ΄ήρθα να σασε πω, ανε μπορείτε να μου βγάλετε τσ΄ελιές οφέτος επαέ!
- Δε γκατέω, ζάβαλε, είντα να σου πω. Έχουμες πολλά ονόματα και θα δούμε μεγάλο ζόρε.
- Κάμετε μου την χάρη. Επαέ μου σερβίρει. Είμαστε κοντογειτόνοι και δικοί. Εγώ θα βοηθώ και πότες-πότες στα σφιξίματα και θα πλερώνω και σα γκι ούλους!
- Θα κάνουμε κολάι. Θα σου τσι βγάλουμε, μα κατέεις ποιο είναι τ΄αντέτι μας επαέ; Κάθε νοικοκύρης αλέθει τσ΄ελιές του, γιατί η πέτρα είναι μονή, μεγάλος μύλος, κι έχουμε κοφινάδα. Απλώνουμε τσ΄ελιές στη στρώση γύρου-γύρου και ο πάσα είς ακολουθά του μουλαριού που γυρίζει με το σταβάρι το μύλο, πετά τσ΄ελιές με το φκυάρι και ξεγουλίζει. Το ίδιο κάνει και τσι πυρήνες, γιατί εμείς επαέ τσι βγάζουμε δυο φορές. Βγάνουμε ομπρός το λιόλαδο και ύστερα το πυρηνόλαδο........

Από το βιβλίο Κισαμίτικα νάκλια του Λυκούργου Καμηλάκη.

Φωτο 1 Ανυφαντής 2.3.4 απο το αλετριβιδειό του Αθανασάκη στα Λατζιανά.

ΚΙΣΑΜΙΤΙΚΟ ΜΠΡΟΥΣΚΟ

Γλυκό κρασί η αγάπη σου

τα χείλη σου ποτήρι

που με κερνάς και δεν μπορώ

να σου χαλώ χατήρι

Γλυκό κρασί η αγάπη σου

μπρούσκο και δεν χορταίνω

να πίνω από τα χείλη σου

κοντά μου όντε σε φέρνω.

Μπρούσκο: Ασυνήθιστος τύπος παραδοσιακού κρασιού, που ιστορικά ανάγεται στην εποχή της βενετσιάνικης κυριαρχίας, από τον 13ο μέχρι και τα μεσά του 16ου αιώνα. Το μπρούσκο κρασί μπορεί να είναι λευκό (από την ποικιλία Ασύρτικο), κόκκινο (από τη Μανδηλαριά) ή ροζέ (μίγμα). Λέγεται μπρούσκο από την ιταλική λέξη brusco, που σημαίνει τραχύς, δριμύς.

Το Κισαμίτικο μπρούσκο είναι ένα κρασί με εξαιρετική γεύση! Μετά από 5 χρόνια ωρίμανσης σε ξύλινα βαρέλια, αποτελεί ένα "βαρύ" κρασί με ένα εξαιρετικό άρωμα, για τους απανταχού λάτρεις του καλού κρασιού.

Στρεπτομυκίνη το κρασί,

η ρακή πενικιλίνη

κι΄όποιος τα πίνει δεν πατεί

εις του γιατρού την κλίνη

Και οι Κισαμίτες ξέρουν να πίνουν πάντα. Ο Σαβιολής περίφημος διοικητής στα δύσκολα χρόνια, φώτο (1) αλλά και ο δήμαρχος τότε Λυγιδάκης Χαρίλαος με την παρέα του, Καστρινάκη Εμμανουήλ, Τσουρή Νικόλαο και Λαρετζάκη Γιώργη. φώτο (2) Βέβαια το κισαμίτικο κρασί θέλει και να κάνεις και λίγο "κράτει" και όχι σαν τον Μανώλη που μετά από μια γερή μεθιά έγειρε με αναμμένο το τσιγάρο στην αγκαλιά του Μορφέα και όνειρα ....γλυκά. φώτο(3)