Η επίσκεψη στην Κίσαμο είναι μοναδική εμπειρία. Η γνωριμία με την επαρχία δεν έχει να κάνει μονάχα με το ζεστό και φωτεινό ήλιο, την κρυστάλλινη θάλασσα, τα φαράγγια, την παρθένα γη, την μεγάλη χρονική διάρκεια διακοπών σας στην περιοχή. Η γνωριμία με την επαρχία Κισάμου είναι ταυτόχρονα κι ένα ταξίδι στην μακραίωνη ιστορία της, τον πολιτισμό, την παράδοση, τα ήθη και έθιμα, την φιλόξενη ψυχή των ανθρώπων της....Όσοι δεν μπορείται να το ζήσετε... απλά κάντε μια βόλτα στο ιστολόγιο αυτό και αφήστε την φαντασία σας να σας πάει εκεί που πρέπει...μην φοβάστε έχετε οδηγό.... τις ανεπανάληπτες φωτογραφίες του καταπληκτικού Ανυφαντή.

Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010

ΚΥΝΗΓΙ

Προσπάθησε να βγάλει από γκρεμό το θήραμά του και κατέληξε στο νοσοκομείο, με κατάγματα στο πόδι και σε ένα σπόνδυλο. Το περιστατικό, που θα μπορούσε να έχει τραγική κατάληξη, είχε πρωταγωνιστές τον πολύπειρο 50χρονο κυνηγό  από την Ιεράπετρα της Κρήτης και ένα λαγό που τελικά δεν κατάφερε να γλιτώσει την... κατσαρόλα. Όλα συνέβησαν πριν από λίγες μέρες, όταν ο κυνηγός και τέσσερις συγγενείς του πήγαν σε δύσβατη ορεινή περιοχή να κυνηγήσουν λαγούς και αγριοπερίστερα. Κάποια στιγμή ο Μιχάλης Στ. τουφέκισε ένα λαγό. Το δύστυχο ζώο, στην προσπάθειά του να φύγει λαβωμένο, έπεσε σε γκρεμό βάθους 80 μέτρων και «κόλλησε» σε μια προεξοχή βράχων. Αποφασισμένος να μη χάσει το θήραμα, ο κυνηγός κατέβηκε με σχοινιά τα βράχια και έβαλε το ζώο, νεκρό πλέον, μέσα στο πουκάμισό του. Κατά τη διάρκεια της αναρρίχησης όμως ο λαγός τού έπεσε. Ο 50χρονος ξανακατέβηκε, πήρε το λαγό, αλλά προδόθηκε από τις δυνάμεις του και έπεσε ανώμαλα στη βραχώδη προεξοχή, με αποτέλεσμα να υποστεί κατάγματα στο πόδι και σε ένα σπόνδυλο. Τελικά, έπειτα από τρίωρη επιχείρηση των αντρών των ΕΜΑΚ, ο κυνηγός ανασύρθηκε τραυματισμένος και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο.

Φωτογραφία Κισαμίτες στο κυνήγι!!!

Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010

ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ


Η ψυχές των γερόντων
Μες στα παληά τα σώματά των τα φθαρμένα
κάθονται των γερόντων η ψυχές.
Τι θλιβερές που είναι η πτωχές
και πως βαρυούνται την ζωή την άθλια που τραβούνε.
Πώς τρέμουν μην την χάσουνε και πώς την αγαπούνε
η σαστισμένες κι αντιφατικές
ψυχές, που κάθονται -κωμικοτραγικές-
μες στα παληά των τα πετσιά τ' αφανισμένα.


Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

Η ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ


Εδώ σ' αυτά τα χώματα
τα ίδια πάντα χρώματα
το πράσινο, το μπλε και το γαλάζιο
με τα γερμένα δέντρα απ' τους αγέρες των καιρών.
Ένα άγγιγμα ελληνικό
κάτω απ' τον ίδιο απαράλλαχτο ουρανό
τώρα που ανασταίνονται οι εφήμεροι θεοί
σαν τ' άνθη τ' ανοιξιάτικα
και η αθάνατη τέχνη συνέχεια μέσα απ' τ' αρχαία χαλάσματα
πεθαίνει και ανασταίνεται,
πάντα χτυπιούνται οι εποχές
μέχρι ν' αποκτήσει χρώμα ο χρόνος.

Μα από των ναών τ' ανοίγματα
προβάλλει και λαμποκοπά
η πιο μεγάλη ποίηση
η πιο μεγάλη Ελλάδα
η Μεσόγειος.

Όλο πλαταίνει η θάλασσα ακούραστα μακραίνει η Ιστορία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗΣ

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010

ΣΑΝ ΝΑ' ΧΕΙ ΔΙΚΙΟ


Λυπούμαι τα παιδιά και τους εφήβους, που στην ώρα της εφηβείας δεν έχουν ένα περιβάλλον ήρεμο και καθαρό (ηθικά καθαρό), να αναθρέψουν την ψυχή των. Να ονειρευτούν, να στοχαστούν τα μεγάλα και άγια πράγματα της ζωής μ’ ένα παρθενικό στοχασμό.

Λυπούμαι τους σημερινούς εφήβους αγόρια και κορίτσια, όταν το περιβάλλον τους, οικογενειακό και κοινωνικό, δεν έχει να τους δώσει τίποτε άλλο, πέρα από τις κολασμένες εικόνες των video- τηλεοράσεων και τους Βάρβαρους ήχους της μουσικής Ροκ.

Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΒΙΒΙΑΝ ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ



Από την συλλογή της νέας φωτογράφου Β. Γερογιάννη με τίτλο "ΓΗ". Φωτογραφίες από το ακρωτήρι της Γραμβούσας και την λιμνοθάλασσα του Μπάλου που εκτέθηκαν στην έκθεση της τον Αύγουστο του 2008 στα Χανιά και την Καλυβιανή. Περισσότερες στην προσωπική σελίδα της
http://viviangerogianni.photoswarm.com/

Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2010

Η ΠΕΜΠΤΙΟΥΣΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΚΙΣΑΜΟΥ



Ο Κισαμίτης βάδισε αγέρωχος το δρόμο της παράδοσης, χρόνια τώρα και με εφόδια τις εμπειρίες και τα μαρτύρια του εδημιούργησε πράματα θαυμαστά. Πρωτόγονος και ευγενικός, ποτέ δεν θαύμασε ούτε επηρεάστηκε από ξενόφερτα πράγματα. Τα έργα του έχουν πάθος και ομορφιά.
Την άνοιξη του 1930 ο Ισπανός ποιητής Federico Garcia Lorca έδωσε μια διάλεξη στην Κούβα για το Duende.

Κατά τον ποιητή Duende είναι στη ζωή και στις πράξεις μας η μυστηριακή εκείνη δύναμη που μας δεσπόζει και μας εμπνέει με πάθος και δημιουργία και που εκφράζεται με χίλιες μορφές και προτάσεις και που είναι πάλη και όχι αφηρημένη έννοια, είναι στιγμή δημιουργίας, δεν βρίσκεται στο λαρύγγι, αλλά ανεβαίνει από τις γυμνές πατούσες των ποδιών μας, δεν είναι ικανότητα, αλλά αληθινή ζωντανή μορφή, αίμα, αρχαία κουλτούρα, είναι το άγιο πνεύμα του λαού, καίει τις φλέβες σαν κοπανιστό γυαλί, εξαντλεί, μεγαλουργεί.

Την είδα αυτήν την δύναμη από μικρός στην Κίσαμο, υπάρχει στη μουσική της παράδοσης, είναι διαρκώς παρούσα στη ζωή του Κισαμίτη, μυστηριακή, δαιμόνια, δημιουργική όπως πάντα.
Θα την συναντήσουμε:
α: Στο μεγαλόπρεπο και επιβλητικό ριζίτικο τραγούδι
β: Στη μελωδία των Κισαμίτικων συρτών και στο πάθος που αυτή αναδίδει.
γ: Στην ασκητική, αλήτικη μορφή του Νικολή του Τζέγκα και τα τραγούδια που του' λεγαν οι νεράιδες της Γραμβούσας
δ: Στο παίξιμο του βιολιού και του λαούτου
ε: Στην αποθέωση του χορού. Ο Κισαμίτικος συρτός είναι ιερή ώρα, είναι ώρα χρέους
στ: Στο φιλότιμο του Κισαμίτη να τρέχει πάντα κοντά σε λύπες και χαρές. Αλλά και τους παλαιούς πρωτομάστορες, όπως τους ονόμασαν, μορφές γλυκές και άγιες, λεβέντες, κραταιά δοξάρια βιολιστών που ήχησαν στην Κίσαμο, από τον Κιόρο ως τον Κουνέλη, απο τον μαύρο ως τον Ναύτη και γλυκύτατα λαγούτα από τους Κουτσουρέληδες ως τον Μανόλη τον Καρτσώνη.

Το Κισαμίτικο Duende ανεβαίνει ψηλά. Γίνεται άνεμος δυνατός και σαρώνει την ακινησία, οδηγεί σε μια επίμονη αναζήτηση καινούργιων και ανυποψίαστων τόνων. Ένας άνεμος που μυρίζει φρεσκοκομμένο χόρτο και αναγγέλλει το αιώνιο βάπτισμα νιογέννητων πραγμάτων.

Μόνο εκείνος π΄αγαπά  
μπορεί να το πιστέψει
πως της αγάπης ο καημός
τη σταματά τη σκέψη


Σαν το μαγκανοπήγαδο
τούτος ο κόσμος μοιάζει
που όντε γεμίσει ο γεις κουβάς
ο παραπάνω αδειάζει

Ο τόπος λιάζει όντε γελάς
κι όντε δακρύζεις βρέχει
κι όντε ξανοίγεις χαμηλά
η μέρα φως δεν έχει.

Από το βιβλίο του Στέλιου Γιακουμάκη
Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΙΣΑΜΟΥ
http://sadentrepese.blogspot.com/2010/01/blog-post_6576.html

Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2010

ΚΑΣΤΕΛΛΙ 1960-70


Κυριακάτικη τσάρκα στην δεκαετία του 60-70'.  Ημερήσιες γκομενότσαρκες μιας άλλης εποχής. Όλοι κουστουμαρισμένοι

Πέμπτη 14 Ιανουαρίου 2010

ΛΥΡΑ

«Κι ως του Δημόδοκου έφεραν τη βοερή τη λύρα ,
Μέσα στη μέση πάει αυτός και γύρω του οι λεβέντες
Στέκουν, της νιότης πρωτανθοί και του χορού τεχνίτες».
Οδύσσεια ΄Θ 261

Την πλατιά χρήση της λύρας στους ηρωικούς χρόνους σαν οργάνου ευθυμίας, λαϊκού πανηγυρισμού και χορευτικού συναγερμού, μας υπογραμμίζουν οι παραπάνω στίχοι του Ομήρου. Μα ο ρόλος της λύρας στη μουσικολογία των λαών μαρτυρείται μακρινότερος ακόμη, απ' τις τοιχογραφίες των Μινωικών ανακτόρων. Και η παρουσία της προχωρεί ακόμη βαθύτερα, ξεπερνά κι αυτά τα όρια της προϊστορίας και βυθίζεται στην περιοχή της μυθολογίας και της θεογονίας.
Σύμβολο του Απόλλωνα η λύρα, δεν υπήρξε ωστόσο εφεύρεση δική του. Καθώς μας παραδίδει πάλι ο Όμηρος, τη λύρα πρώτος την κατασκεύασε ο Ερμής , όταν ακόμη μωρό στην κούνια. Σ' αυτή τη βρεφική του ηλικία ο Ερμής έκλεψε από την Πιερία 50 βόδια του αδερφού του Απόλλωνα και τα έκρυψε μακριά στην Πύλο μέσα σε σπήλιο. Έπειτα πήγε στην Κυλλήνη. Εκεί βρήκε μια χελώνα να βόσκει , τη σκότωσε και από το όστρακο της κατασκεύασε τη λύρα. Για λαιμό της λύρας έβαλε κέρατα αντιλόπης. Με βοδινά δε έντερα έκαμε τις χορδές .
Όταν ο Απόλλωνας ύστερα από πολλούς κόπους ανακάλυψε τα βόδια, έμενε να τιμωρήσει τον Ερμή. Η μελωδία όμως της λύρας εξευμένισε τον Απόλλωνα ο οποίος χάρισε στον Ερμή τα βόδια και επιπλέον τον δίδαξε τη μαντική τέχνη της λύρας. Θεϊκή λοιπόν η προέλευση της λύρας . Γι' αυτό και η τόση σημασία της κι η πλατιά διάδοση σ' όλους τους αρχαίους λαούς.

Ο Όμηρος δίδει κι άλλα ονόματα στη λύρα. Την ονομάζει φόρμιγκα και κίθαριν. Ευνόητο ότι η λύρα δεν είχε το σχήμα που έχει σήμερα . Μαρτυρούνται ποικιλότητα σχήματα και με χορδές που έφταναν καμιά φορά τις 20, η δε απόδοση της μελωδίας γινότανε με πλήκτρο.
Η Λύρα της κλασικής εποχής είχε κατά βάση 7 χορδές, με κάποια εξέλιξη δεν έφτασε στις 8 και 9 χορδές.
Ο Τύπος της γνωστής μας σήμερα κρητικής λύρας πιθανολογείται πως έχει προέλευση μεσαιωνική. Όμοιό της έγχορδο μουσικό όργανο είναι το ρεμπέκ των ευρωπαϊκών λαών στους μέσους χρόνους.
Χαρακτηριστικό της κρητικής λύρας είναι οι τρεις χορδές . Υπήρξαν και περιπτώσεις μιας τέταρτης βοηθητικής χορδής, η οποία όμως νωρίς εγκαταλείφθηκε. Άλλο χαρακτηριστικό ήταν τα μικρά κουδουνάκια στο δοξάρι, τα λεγόμενα γερακοκούδουνα, τα οποία με την κίνηση του δοξαριού έκαναν γλυκιά απήχηση στη μελωδία των χορδών.

Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2010

ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΙΣΑΜΟΥ


 Η ιστορία της επαρχίας Κισάμου χάνεται στα βάθη των αιώνων και συνδέεται άμεσα με την ιστορία του νομού Χανίων και ολόκληρης της Κρήτης. Σ ’ όλη την ιστορική της πορεία, η Κίσσαμος αναπτύσσει πλούσια εμπορική και οικονομική δραστηριότητα. Σ’ αυτή βοηθά η γεωγραφική θέση της: Περιοχή παραθαλάσσια, με εύφορα εδάφη στο βόρειο και βορειοδυτικό τμήμα της, δυτική πύλη της Κρήτης. Τη γεωγραφική της θέση, όπως άλλωστε και την Κρήτη, επιβουλεύονται πολλοί εχθροί (Αχαιοί, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Ενετοί, Τούρκοι) και ξεσπούν συχνά πολεμικές συγκρούσεις με σκοπό την κατάκτηση της.

Στην Ελληνική αρχαιότητα (μέχρι 69 μ.Χ.) η δυτική Κρήτη παρουσιάζει πρωταρχική θέση και σημαντική εποικιστική δραστηριότητα. Στην περιοχή αναφέρονται από αρχαίους συγγραφείς περισσότερες από 40 πόλεις ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ακόλουθες που γεωγραφικά ανήκουν στην επαρχία Κισάμου: Ιναχώριον, Φαλάσαρνα, Κώρυκον, Αγνείον, Ετέα ή Ελέα, Κίσσαμος, Μήθυμνα, Πολυρρήνια, Ρόκκα, Δικτύνναιον.

Ανάπτυξη παρατηρείται στην περιοχή της Κισάμου και στη Ρωμαϊκή αρχαιότητα. Με την επικράτηση των Ρωμαίων στο νησί (69 μ.Χ.) σταματούν οι εσωτερικοί εμφύλιοι πόλεμοι και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για οικονομική ανάπτυξη. Η πόλη της Κισάμου γνωρίζει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη της την περίοδο αυτή καθώς και η Πολυρρήνια.

Η ιστορική παρουσία της επαρχίας συνεχίζεται και στα βυζαντινά χρόνια (330 μ.Χ. – 1204 μ.χ).
Η πόλη της Κισάμου εξακολούθησε να υπάρχει και να ευημερεί κατά την Α΄ βυζαντινή περίοδο (330 μ.Χ. – 963 μ.Χ.). Από τους πρώτους αιώνες ιδρύεται η Επισκοπή Κισάμου. Επίσκοπος Κισάμου αναφέρεται στη Σύνοδο της Σαρδικής το 342/3. Μετά την ανάκτηση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά ιδρύθηκε ξανά η Επισκοπή και αναφέρεται στο τακτικό του 980. Ίχνη του καθεδρικού ναού της Α΄ βυζαντινής περιόδου δεν σώζονται. Την Β΄ βυζαντινή περίοδο η Επισκοπή μεταφέρθηκε στο χωριό Επισκοπή για περισσότερη ασφάλεια από τους κουρσάρους.
Σ’ ολόκληρη την επαρχία Κισάμου είναι διάσπαρτες εκκλησίες δείγματα της βυζαντινής εποχής που χρονολογούνται οι περισσότερες το 14ο, 15ο αιώνα.
Η παρουσία της Ενετοκρατίαςάφησε δείγματα οχυρωματικών έργων όπως στο νησί της Γραμβούσαςαλλά και λαϊκά αρχιτεκτονήματα όπως το Βενετσιάνικο τείχος και διοικητήριο στην πόλη της Κισάμουαλλά και επαύλεις, δείγματα μοναδικού πολιτισμού όπως η Βενετσιάνικη έπαυλη (villa Trevisan) κτίσμα του14ου αιώνα και η Ροτόντα στις Καλάθενες.

Μετά την κατάκτηση από τους Οθωμανούς (1669) η επαρχία Κισάμου ακολουθεί την κοινή μοίρα όχι μόνο του νησιού, αλλά ολόκληρου του ελληνικού έθνους.
Στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και συγκεκριμένα το 1941 ο κόλπος Κισάμου έγινε θέατρο αερομαχιών, ναυμαχίας αγγλικού πολεμικού με το Ιταλικό καταδρομικό Collponi, που το καταβύθισε. Επίσης, αλεξιπτωτιστές Γερμανοί έπεσαν στην πεδιάδα Κισάμου.
http://clubs.pathfinder.gr/kissamoslive/969300



ΑΝΤΕ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΥΤΗ!!

Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2010

Ο ΑΝΤΡΕΙΩΜΕΝΟΣ

Κάθε συμφέρον έχει το λόγο του
κι ο πόλεμος κρύβει το τρόμο του
για την καταστροφή.
Με ταξίδια τον ταξίδεψε
μ’ αναμνήσεις τον θυμήθηκε
αυτή η καταστροφή.


Κάθε πορεία θέλει το χρόνο της
κι η αγωνία κρύβει το φόβο της
μη χάσει τη τιμή.
Μ’ αγκαλιές τον αγκάλιασε
με φιλιά τον φίλησε
η αιώνια τιμή.

Κάθε λαβή έχει το φόνο της
κι ο αντρειωμένος κρύβει το πόνο της
να μην παραδοθεί.
Μ’ έρωτες τον ερωτεύτηκε
μ’ όνειρα τον ονειρεύτηκε
η άκαρδη λαβή.


Κάθε δύση σβήνει το πόθο της
κι η ανατολή γεννά το τρόπο της
ν’ ακουστεί η φωνή.
Με ζωή τον γέμισε
με θάνατο τον ύψωσε
του λαού η φωνή.

Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2010

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ


Η Ελληνική γλώσσα μιλιέται στην Κρήτη μετά την κάθοδο των Αχαιών (περίπου μετά το 1450 π.Χ.). Ποια γλώσσα μιλούσαν κατά την μινωική εποχή δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό, αφού δεν έχουν διαβαστεί ακόμη τα σωζόμενα γραπτά μνημεία. Ο Όμηρος μας πληροφορεί (στο τ της Οδύσσειας) πως στην Κρήτη κατοικούσαν Ετεόκρητες, Πελασγοί και Κύδωνες, Αχαιοί και Δωριείς. Ετεόκρητες ονομάζονταν οι γηγενείς κάτοικοι του Νησιού, οι Μινωίτες, οι οποίοι μετά την κάθοδο των Δωριέων κατέφυγαν και περιορίστηκαν στο ανατολικό άκρο της Κρήτης. Στην αρχαία πόλη Πραισό που βρισκόταν στην περιοχή της Σητείας έχουν βρεθεί επιγραφές γραμμένες με ελληνικούς χαρακτήρες σε μια γλώσσα που οι ειδικοί ονομάζουν ετεοκρητική και πιθανόν να είναι ένα προελληνικό κρητικό ιδίωμα. Από τότε λοιπόν αφού έμεναν στο νησί πέντε διαφορετικά φύλα, τα ελληνικά της Κρήτης θα είχαν διάφορους ιδιωματισμούς ποικίλης προέλευσης. Εξ’ άλλου ο Όμηρος χαρακτηρίζει τη γλώσσα που μιλιέται στο νησί «μεμιγμένη».

Με το πέρασμα του χρόνου επικράτησε η δωρική διάλεκτος, η λεγόμενη «αυστηρά δωρική». Σ’ αυτήν είναι γραμμένη η επιγραφή της Γόρτυνας (5ος αιώνας π.Χ.). Η διάλεκτος αυτή μιλιόταν στην Κρήτη μέχρι τους πρώτους αιώνες μ.Χ., μέχρι δηλαδή της επικράτηση της αλεξανδρινής ή ελληνιστικής κοινής.
Μέχρι το 14ο αιώνα μ.Χ. δεν υπάρχουν γραπτά μνημεία ώστε να ξέρουμε πως μιλούσαν οι Κρητικοί μετά της επικράτηση της ελληνιστικής κοινής. Αλλά οι δωρισμοί και τα αρχαϊκά λεξιλογικά στοιχεία, στα τοπωνύμια κυρίως, αποδεικνύουν πως η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται στο νησί..

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2010

Ο ΤΟΠΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΜΕ ΠΛΗΓΩΝΕΙ


Πως το έλεγε το παιδικό εκείνο στιχάκι : «μην είναι οι κάμποι, τα βουνά…» κλπ, κλπ… Ήταν για την πατρίδα, νομίζω. Και μέσα στην απλοϊκότητά του έλεγε την αλήθεια. Πατρίδα είναι το τοπίο, πατρίδα είναι η μνήμη του τοπίου με την παιδική ηλικία οδηγό.

Κάποτε τα παλιά λεωφορεία αγκομαχώντας μας έφερναν σε τόπους όπου το νερό κελάρυζε, τα σπίτια των χωρικών άνοιγαν τις πόρτες τους φορτωμένες χαμόγελο, τα ακρογιάλια χρυσά και μαλαματένια, άδεια ως πέρα στο βουνό, χωράφια φορτωμένα καρπό, το γλέντι του τρύγου, η χαρά του λιομαζώματος. Και μυρωδιές. Όλα είχαν τη δική τους μυρωδιά, σινιάλο του κάθε τόπου χωριστά. Εδώ η μυρωδιά του σανού, να τον μασάει το γαϊδούρι, εκεί το μεθύσι του μούστου και το μέλι του σκασμένου καρπουζιού.

Πάει καιρός από τότε που παίρναμε πετσέτες, παιδιά και κουβαδάκια και αναζητούσαμε μισόκρυφα ακρογιάλια. Τώρα πονάμε…Γιατί κάθε εξόρμηση στην κρητική φύση σημαδεύεται με μια πληγή. Ναι, ακριβώς όπως εκείνη η στροφή του Σεφέρη:’’ όπου κι αν ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει’’. Μόνο που η ερμηνεία του στίχου είναι τώρα τόσο χειροπιαστή!
Της Νίκης Τρουλλινού
Περισσότερα στο http://sadentrepese.blogspot.com/2010/01/blog-post_713.html

Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2010

ΓΙΑ ΧΙΛΙΕΣ ΜΑΡΚΕΣ ΑΡΓΥΡΕΣ ΣΤΩ ΒΕΝΕΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ


Προπατηξά και λοϊσμός βγαίνουνε στο σεργιάνι
από τη Στράτα τη μ-Πλαθιά μέχρι το Μεϊντάνι.
Ομπρος στα μάθια βγόρισε η πλατέα του Κορνάρου
θωρού ντηνε και ρέγουνται, δε θένε ν’αλαργάρου.
Η Καινούργια Πόρτα χαιρετά, του Ιησού η Πύλη
ο άδραχτος τω Βενετώ κάθεται στο θρομύλι.
Στα ζάλα σού παντήγχνουνε τω Βενετώ τα χνάρια
ξετουλουπώνεις και θωρείς τα τέσσερα λιοντάρια.
Ανάδια κι η βασιλική είναι τ’Αγίου Μάρκου
τα χίλια ξεπεράσανε τα ξόμπλια του θαμάτου.
Κι ανάδια πάλι οθεγκειά η Λότζια προβαίρνει
τω Βενετώ τσ’αθιβολές και τη γ-κουβέντα φέρνει.
Στσ’αποσπερίδας την αυλή όλα θα μαζωχτούνε
για τα βαΐζια τα παλιά τση Βενεθιάς να πούνε.

Τη Βενετία που’θελε στα χέρια τζη να βάλει
Του Βυζαντίου το νησί στση Μεσογείου το φάλι.
Πριχού τελειώσει η τέταρτη φραγκοσταυροφορία
τη γ-Κρήτη η Βυζαντινή χάνει αυτοκρατορία.
Ο Αλέξιος ο Άγγελος ταξίματα’χει μόνο
να ξαναβγεί ο κύρης του στου Βυζαντίου το θρόνο.
Πολλά’ναι τα ταξίματα στσι Φράγκους απού κάνει
και το Βυζάντιο ετσά τη γ-Κρήτη τηνέ χάνει.
Στο Βονιφάτιο αρχηγό τεταρτοσταυροφόρο
τη γ-Κρήτη του την έταξε αν του τη γ-κάμει δώρο.
Η Κρήτη στου Μομφερατικού ετσά ήρθε τα χέργια
η Πόλη οντέ ν-ήπεσε στα φράγκικα λημέργια.

Θεωρεί ο Βονιφάτιος για το μεγαλονήσι
μικιές ειν’οι δυνάμεις του ζόρες να το κρατήσει.
Με Βενετούς συζήτηση ετοτεσάς ντακέρνει
και να πουλήσει το νησί απόφαση το παίρνει.
Του δόγη αντιπρόσωποι μαζί ντου συζητούνε (μαζί ντου)και
στην Ανδριανούπολη στο τέλος συφωνούνε.
Η Κρήτη κέντρο ήτανε για τη συγκοινωνία
κι ο δόγης με μικιό ποσό πέτυχε συφωνία.
Η Βενεθιά στη χέρα τζη ο-καμπανό θα πιάσει
ετσά νησί, τέθοιο θεριό, θέλει να ξαγοράσει. 
Κ. Λαγουδιανάκης

Σάββατο 2 Ιανουαρίου 2010

ΠΟΛΥΡΡΗΝΙΑ


Η αρχαία πόλη Πολυρρήνια βρισκόταν στη θέση του σημερινού χωριού Πολυρρήνια Κισάμου, 6 χιλιόμετρα νοτίως από το Καστέλι Κισάμου, όπου βρισκόταν το λιμάνι της. Λέγεται έτσι επειδή είχε πολλά ρήνεα, δηλαδή πρόβατα. Η πόλη αυτή της Δυτικής Κρήτης ιδρύθηκε κατά την παράδοση από Αχαιούς και Λάκωνες αποίκους στα τέλη της 2ης χιλιετίας ή κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Αγαμέμνονας επιστρέφοντας από την Τροία πέρασε από την Πολυρρήνια για να προσφέρει θυσία, αλλά πριν τελειώσει πληροφορήθηκε, ότι οι αιχμάλωτοι του έκαψαν τα πλοία και αναγκάστηκε να φύγει αφήνοντας μισοτελειωμένη τη θυσία. Από τότε, όταν γίνεται ταραχώδης θυσία, λέγεται κρητική θυσία. Πάντως τα παλαιότερα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή της χρονολογούνται στον 11ο π.Χ. αιώνα.

Διαπιστώνουμε από στοιχεία πως οι κάτοικοί της περιοχής ζούσαν σε μικρούς οικισμούς. Η πόλη άκμασε ιδιαίτερα κατά τα κλασικά και κυρίως στα ρωμαϊκά χρόνια, ως ισχυρό πολιτικό κέντρο και είχε δυο θαυμάσια λιμάνια, την Κίσσαμο και τη Φαλάσαρνα. Πριν το 220 π.Χ. όταν η Κνωσός και η Γόρτυνα είχαν συμμαχήσει και είχαν υποτάξει όλη σχεδόν τη Κρήτη, η Πολυρρήνια αποσπάστηκε από τη συμμαχία τους και συμμάχησε με τη Λύττο και με το βασιλιά της Λακεδαίμονος Φίλιππο Ε΄, ο οποίος τους έστειλε στρατιωτική βοήθεια, για να πολιορκήσουν την Κυδωνία, την Άπτερα και την Ελεύθερνα, για να τις αναγκάσουν ν’ αφήσουν τη συμμαχία τους με την Κνωσό. Κατά το Χρεμωνίδειο πόλεμο πήρε το μέρος της Σπάρτης και κατά τους αγώνες μεταξύ Λύκτου και Κνωσού υποστήριξε σταθερά τη Λύκτο. Η Πολυρρήνια εξάλλου συμμετείχε στη συμμαχία των Κρητικών πόλεων με τον Ευμένη Β΄ της Περγάμου το 170 π.Χ. Επίσης είχε υπογράψει τη συνθήκη συμμαχίας με την Τέω της Ιωνίας το 193 π.Χ. Μετά τον 3ο αιώνα δεν υπάρχουν πληροφορίες γι’ αυτήν. Τη βρίσκουμε όμως και πάλι κατά τον 10ο αιώνα ως σημαντική βυζαντινή πολιτεία. Από το 201 π.Χ. άρχισε να υποστηρίζει τη Ρώμη από αντίδραση προς τη γειτονική Κυδωνία και μάλιστα έφτιαξε άγαλμα του κατακτητή της Κρήτης Κόιντου Καικίλιου Μέτελλου, του οποίου σώζεται η βάση και η επιγραφή, που τον αποκαλεί σωτήρα και ευεργέτη της πόλης. Για αυτόν τον λόγο γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.Χ., έκοψε και νομίσματα με το έμβλημά της το βουκράνιο.
Η Πολυρρήνια είχε εκδώσει πολλά νομίσματα ως ανεξάρτητη και ελεύθερη πόλη κατά την εποχή της ακμής της. Τα περισσότερα έφεραν την κεφαλή του Δία στεφανωμένη και πίσω κεφαλή ταύρου και τη λέξη Πολυρρήνιον ή κεφαλή της Ήρας με στέφανο. Άλλα έχουν την κεφαλή της Αρτέμιδος ή της Αθηνάς και το Βάκχο με κέρατα, του 5ο αιώνα. Νεότερα παριστάνουν κεφαλή ανδρός με φαρέτρα και γυναίκα καθισμένη σε θρόνο. Νομίσματα της Ρωμαϊκής εποχής έχουν την κεφαλή του Αυγούστου στεφανωμένη με ακτινωτό στέφανο. Μερικά από αυτά είναι στο Μουσείο Χανίων και σήμερα στο Μουσείο Κισάμου.

Τα ερείπια της Πολυρρήνιας βρέθηκαν στο σημερινό χωριό Πολυρρήνια. Στην κορυφή του υψώματος ήταν η ακρόπολη της που είχε σχήμα Τ, από όπου η θέα ήταν απέραντη, από το Κρητικό έως το Λιβυκό πέλαγος όπου εκτείνονταν οι κτήσεις της. Από τις ελληνιστικές οχυρώσεις της, ελάχιστα ίχνη είναι ορατά, γιατί τα τείχη της ανακατασκευάστηκαν από τους Βυζαντινούς. Σώζονται δύο υδραγωγεία, σκαμμένα στο βράχο και κοντά σε αυτά σπήλαιο, αφιερωμένο στις Νύμφες, το οποίο σήμερα ονομάζεται περιστερόσπηλιος. Μέσα από μια τρύπα του σπηλαίου αυτού, βγαίνει ζεστός αέρας, «η ζέστα», όπως την αποκαλούν οι σημερινοί Πολυρρήνιοι. Στο βράχο είναι λαξευμένοι πολλοί τάφοι. Έχουν βρεθεί επίσης θεμέλια σπιτιών και άλλων οικοδομημάτων, που χαρακτηρίστηκαν ως ναοί, τάφοι, καθώς και πολυάριθμες επιγραφές.
Οι πληροφορίες που έχουμε από τις επιγραφές φθάνουν έως τον 4ο αιώνα π.Χ. Συνθήκη με τη Φαλάσαρνα και τη Λακεδαίμονα του τέλους του 4ου π.Χ. αιώνα βρέθηκε στο ναό της Δίκτυννης. Μια άλλη επιγραφή εντοιχισμένη στο ναό των Αγίων Πατέρων, που κτίστηκε με υλικά αρχαίων ελληνικών ναών, κάνει λόγο για αφιέρωση του αγάλματος του βασιλιά της Λακεδαίμονος Άρεως στο ιερό το 272 π.Χ. Στην ίδια εκκλησία μια άλλη εντοιχισμένη επιγραφή του 189 π.Χ. λέει ότι οι Πολυρρήνιοι τίμησαν τον Γναίον Κορνήλιο Σκιπίωνα. Άλλη του 62 π.Χ. αναφέρει την αφιέρωση στον Κόϊντο Καικίλιο Μέτελλο.

Στην κορυφή του υψώματος, στην σημερινή Χαλκοκκλησιά ήταν ο ναός της θεάς Δικτύννης Αρτέμιδος, της κρητικής θεότητας Βριτομάρτιδος. Οι Πολυρρήνιοι λάτρευαν τη Δίκτυννα, τον Κρητογενή Δία και την Αθηνά με περικεφαλαία και δόρυ, πράγμα που μαρτυρεί τον πολεμικό τους χαρακτήρα, που χάρη σ’ αυτόν η Πολυρρήνια έγινε η σπουδαιότερη πόλη της δυτικής Κρήτης μετά την Κυδωνία.
Η επίσκεψη στην Κίσαμο είναι μοναδική εμπειρία. Η γνωριμία με την επαρχία δεν έχει να κάνει μονάχα με το ζεστό και φωτεινό ήλιο, την κρυστάλλινη θάλασσα, τα φαράγγια, την παρθένα γη, την μεγάλη χρονική διάρκεια διακοπών σας στην περιοχή. Η γνωριμία με την επαρχία Κισάμου είναι ταυτόχρονα κι ένα ταξίδι στην μακραίωνη ιστορία της, τον πολιτισμό, την παράδοση, τα ήθη και έθιμα, την φιλόξενη ψυχή των ανθρώπων της....Όσοι δεν μπορείται να το ζήσετε... απλά κάντε μια βόλτα στο ιστολόγιο αυτό και αφήστε την φαντασία σας να σας πάει εκεί που πρέπει...μην φοβάστε έχετε οδηγό.... τις ανεπανάληπτες φωτογραφίες του καταπληκτικού Ανυφαντή.